Այն ինչն ինձ հուզում է

Վստահ եմ, որ յուրաքանչյուրն էլ իր կյանքում ունի իր մեծ կամ փոքր խնդիրը: Կան խնդիրներ, որոնք շատ անհանգստացնող են, կան նաև այնպիսիք, որոնք գիտենք, որ կան, բայց ոչ այդքան հետաքրքիր ու կարևոր են մեզ համար: Համայնքներում, իհարկե, խնդիրներն ավելի շատ են։ Բոլորը գիտեն, որ կա խնդիր, բայց շատ քչերն են մտածում դրան լուծում գտնելու մասին, որովհետև, ամեն դեպքում, բողոքելն ավելի հեշտ է, քան խնդիր լուծելը: Ինձ համար ամենահուզիչ  թեմաներից է շատ գյուղերում պահպանվող ու առoրյայում շատ կիրառվող հայկական մենթալիտետը: 

Այն երեք գրքերը

Գրքերն ինձ համար նոր աշխարհներ են, ուր պետք է կամ գտնես ինքդ քեզ, կամ էլ կորցնես՝ մոռացության տալով քո իրականությունը:

Առաջին երկու գրքում, գուցե, գտա ինձ:

«Տափաստանի գայլը»  այն դեպքն էր, երբ կարդում էի պատասխաններ ստանալու համար:

 Գրքում խոսվում էր մարդու բնույթի մասին: Մարդը ներկայացված է որպես քաղքենի հասարակության անդամ, ով փորձում է օրինաչափ վարք դրսևորել, մշակույթ է ստեղծում, դավանում է գեղեցիկը, բայց և այնպես մնում է գազան:

Մարտունի՝ ավտոմեքենաների և տղամարդկանց քաղաք

Առաջին անգամ որոշեցի ոտքով գնալ աշխատանքիս վայր, իսկ դա ենթադրում էր, որ պետք է քայլեի քաղաքի մի ծայրից մյուսը։ Ճանապարհս անցնում էր գետի երկայնքով, բայց, ի զարմանս ինձ, այստեղ չկային նստարաններ կամ ինչ-որ  տեղ, որտեղ մարդ նստեր ու նայեր գետին, ուղղակի։ Գետը մաքուր չէր, ևս մի կարևոր հարց, որի լուծումը այդպես էլ չի տրվում, աղտոտում ենք առանց մտածելու, որ ինքներս ենք դառնալու այդ աղտոտվածության զոհը։ Քայլել միշտ սիրել եմ, երբ ապրում էի մայրաքաղաքում շատ ավելի շատ էի քայլում, և ահա քայլում եմ:

Ռուսականի կուրս

Տնտեսագիտություն մասնագիտությամբ ուսուցում կազմակերպում են բարձրագույն ուսումնական բազմաթիվ հաստատություններ։ Հազարավոր մարդիկ վճարում են միլիոնավոր դրամներ տնտեսագիտական կրթություն ստանալու համար։

Մարտունու տարածաշրջանի կանայք այս մասնագիտությունը սովորում են անկախ իրենց կամքից։ Տարիների ընթացքում իրենց ամուսինների, տղաների, եղբայրների կամ հայրերի Ռուսաստանից ամռան ամիսներին ուղարկած գումարների պատասխանատուն հենց իրենք են։ Ռուսականի կուրսի բարձր լինելուց էլ կախված կլինի՝ այս ամիս լրացուցիչ կարիք կհոգա՞, թե՞ ոչ։ Սակայն այս նյութական թվացող գումարային հարաբերությունը կնոջ և բանկի միջև առաջացնում է մի շարք հոգեբանական խնդիրներ և մտավոր աշխատանք։

Ոչ ապատեղեկատվությանը

«Մարտունի ինֆոտունը» անցկացնում է «Մեդիագրագիտության և քննադատական մտածողության» դասընթացներ, որի նպատակն է դասընթացի մասնակիցներին տալ մեդիա գրագիտության գիտելիքներ, ինչպիսիքն են՝ մեդիայի (ԶԼՄ) պատմությունը, մեդիան ներսից և դրսից, խոսքի ազատությունը, նոր մեդիան՝ սոցիալական ցանցերը և այլն, որոնց միջոցով քաղաքացին ճիշտ ընկալի ստացած ինֆորմացիան, ցուցաբերի քննադատական մտածողություն և ինքը ստեղծի և տարածի «ճիշտ» տեղեկատվություն։ Այսուհետ դասընթացի մասնակիցները փորձելու են հայկական մեդիադաշտում հրապարկվող նյութերի փաստերի ստուգում և տեղեկատվության ճշգրտում կատարել:

Մայիսի 2-ին  համացանցում տարածվեց մի տեսանյութ, որտեղ Աբովյանի դպրոցներից մեկի ուսուցիչ Վրեժ Աղաջանյանը վստահեցնում էր, որ իրենց դպրոցի 13-14 տարեկան աշակերտուհիներին ստիպողաբար ու խաբեությամբ պատվաստում են «Գարդասիլ» պատվաստանյութով։ Տեսանյութում ուսուցիչը պատմում է նաև, որ բուժկետ է գնացել հասկանալու համար՝ ինչ է կատարվում, որտեղ և նրան ասել են, որ ստիպված են դիմել այդ քայլին, որովհետև պարտադրված են եղել։ 

Գենդերային դերերն ու ընտանեկան հարաբերությունները դպրոցական դասագրքերում

«Մարտունի ինֆոտունը» պարբերաբար իրականացնում է  իրազեկման  գործընթաց (հանրային քննարկումներ–դասընթացներ)՝ ՀՀ–ում տեղի ունեցող բարեփոխումների մասին։  Ռեֆորմների գործընթացի մասին բնակչության ավելի լայն շերտերին մասնակից դարձնելու  նպատակով  տարբեր ոլորտային փոփոխություները ներկայացնելու են պաշտոնական և մասնավոր (լրատվամիջոցներում) հրապարակումների վերաբերյալ վերլուծություն–քաղաքացիական լրագրության նյութեր հրապարակելով։ Այս նյութը վերաբերվում է  դպրոցական դասագրքերում գենդերային դերերի, ընտանեկան հարաբերությունների ներկայացմանը։

——————————————

Դպրոցական առարկաների ցանկում ընդգրկված Հասարակագիտություն առարկան ժողովրդավարական համոզմունքներ և քաղաքացիական որակներ է ձևավորում, տալիս քաղաքացիական գիտելիքներ, թողնում ազդեցություն սովորողների անհատականության ձևավորման վրա։

Ջերմամեկուսացում

Էներգախնայողության համար կարևոր գործողություն է ջերմամեկուսացումը: Վերջինս շենքը տաք է պահում ցուրտ ամիսների ընթացքում:

Ջերմամեկուսացնել կարող ենք՝

• Դուռը
• Տանիքը 
• Ձեղնահարկը 
• Առաստաղը
• Պատերը
• Հատակը
• Նկուղը

Արևային ջրատաքացուցիչներ

Արևային ջրատաքացուցիչները տարածված են միջազգային շուկայում, քանի որ դրանք և՛ պարզ են, և՛ մատչելի: Արևային ջրատաքացուցիչներն արդեն մեծ տարածում ունեն նաև Հայաստանում: Դրանք կիրառական են Հայաստանի բոլոր մարզերում: Ամբողջ տարվա ընթացքում չեն գործում միայն խիստ մառախլապատ եղանակին և համակցելի են արդեն տեղադրված ջրատաքացման համակարգի հետ:

Էներգաարդյունավետ պատուհաններն ու դրանց առավելությունները

Էներգաարդյունավետ պատուհաններն ունեն՝

• Ապակու բազմակի շերտեր 
• Բազմախցիկ փեղկեր
• Ջերմային կամրջակ(ներ)
• Վստահելի արտադրող, համապատասխան սպասարկման որակով
• Ցածր էմիսսիվություն ( Low-E )
• Ջերմադիմադրող (իներտ) գազով լցված փաթեթ

Էներգաարդյունավետություն և էներգախնայողություն

ՀՀ կառավարությունը էներգախնայողությունը և էներգաարդյունավետությունը դիտում է որպես երկրի էներգետիկ անվտանգության, տնտեսական մրցունակության բարձրացման և շրջակա միջավայրի վրա բացասական ազդեցության նվազեցման միջոց:

Էներգաարդյունավետություն և էներգա- խնայողություն բառերը հաճախ միասին են հիշատակվում: Թեև երկուսի միջև փոխադարձ կապն առկա է, սակայն սրանք տարբեր հասկացություններ են:

Էլեկտրաէներգիան խնայողաբար օգտագործելու մի քանի պարզ կանոններ

Մի քանի պարզ կանոններ էլեկտրաէներգիան խնայողաբար օգտագործելու համար՝ 

—————

1. Տանը տեղադրել ժամանակակից էներգախնայող և ԼԵԴ լամպեր:
2. Անջատել չօգտագործվող հեռուստացույցը, համակարգիչը, երաժշտական կենտրոնը, արդուկը, թեյնիկը և այլն։

Եկե՛ք լինենք ավելի ուշադիր և խնայենք էլեկտրաէներգիան

Մենք շատ հաճախ անզգույշ ու անխնայողաբար ենք օգտագործում էլեկտրաէներգիան՝ վնաս հասցնելով  և՛ մեզ, և՛ մեր շրջապատին։ Այս ամենի պատճառը կարող է լինել ինչպես անզգուշությունը, այնպես էլ իրազեկված չլինելը։ 

Կան սարքավորումներ, որոնք անջատված վիճակում ևս էլեկտրաէներգիա են վատնում, քանի որ մենք այն անջատում ենք միայն «OFF» կոճակը սեղմելով, իսկ վարդակից անջատելը կամ մոռանում ենք, կամ կարևոր չենք համարում։

«Արգիճի» փոքր ՀԷԿ-ի շուրջ աղմուկի հետքերով

Օրեր առաջ լուրեր տարածվեցին, որ Վերին Գետաշեն համայնքի մի խումբ բնակիչներ բողոքի ակցիա են կազմակերպել՝ կասեցնելով «Արգիճի» փոքր ՀԷԿ-ի աշխատանքները: Համացանցում տարբեր կայքեր հրապարակեցին իրար հակասող բովանդակությամբ տեղեկատվություն։ Փետրվարի 25-ին aravot.am կայքը հրապարակեց «Պայթունավտանգ իրավիճակ Վերին Գետաշենում – գյուղացիները բռնազավթել են ՀԷԿ-ը» վերնագրով նյութ, որին շատ արագ անդրադարձավ Վերին Գետաշեն համայնքի ղեկավար Տիգրան Մուրադյանն իր ֆեյսբուքյան էջում՝ հերքելով ներկայացրած տեղեկատվությունը․ «Ոստիկանության Մարտունու բաժնի աշխատակիցները տեղում զննություն են իրականացրել և վերցրել բացատրություններ ՀԷԿ-ի աշխատակիցներից, որոնք փաստել են, որ հարձակում, սպառնալիք և անօրինական այլ քայլեր չեն եղել բնակիչների կողմից»։

Խնայելով էլեկտրաէներգիան մենք ավելի քիչ վնաս կհասցնենք բնությանը

Մեր օրերում կան էներգախնայող և բնությանը քիչ վնաս հասցնող լուսավորության տեխնոլոգիական մի շարք լուծումներ, որոնց վերաբերյալ հանրության իրազեկվածությունը բարձրացնելը կարևորագույն նշանակություն ունի և կարող է լուծել բնապահպանական և տնտեսական խոշոր նշանակություն ունեցող խնդիր: 

Այս անգամ որոշել ենք անդրադառնալ LED լամպերի օգտագործման առավելություններին։ Փորձը ցույց է տվել, որ սովորական շիկացման լամպերը մթնոլորտի վրա բացասական ազդեցություն ունեցող ջերմոցային գազեր են արձակում և ավելի էներգատար են։

Եկե՛ք լինենք ավելի ուշադիր և խնայողաբար օգտագործենք էլեկտրաէներգիան

Էլեկտրաէներգիայի համար վճարվող գումարը յուրաքանչյուրիս ընտանիքի ամսական ծախսերի մեջ մեծ մաս է կազմում։ Բոլորս  բողոքում ենք սպառած էլեկտրաէներգիայի դիմաց վճարած գումարի մեծ չափից, սակայն  այդ ծախսը նվազեցնելու համար որևէ քայլ չենք իրականացնում։ Մենք հիմնականում ուշադրություն չենք դարձնում, թե որքան անզգույշ ու անխնայողաբար ենք օգտագործում էլեկտրաէներգիան՝ հաճախ մոռանում ենք  անջատել սենյակի լույսը, միացրած ենք թողնում հեռուստացույցն ու համակարգիչը, տարատեսակ լիցքավորիչները և այլն, և այլն։ Այս խնդրին ամենուր է։ Շատ համայնքներ ապահովված են գիշերային լուսավորության համակարգով։ Անզգուշության կամ համակարգի անսարքության պատճառով փողոցային լույսերը հաճախ միացրած են լինում նաև ցերեկները՝ դառնալով հավելյալ ծախսերի պատճառ։